تفاوت فمتو لیزیک و فمتو اسمایل
در دنیای امروز، آرزوی داشتن دیدی شفاف و بدون نیاز به عینک یا لنز تماسی، برای بسیاری به واقعیت تبدیل شده است. جراحی‌های اصلاح دید لیزری، انقلابی در دنیای چشم‌پزشکی ایجاد کرده‌اند و به افراد کمک می‌کنند تا از زندگی خود با وضوح بیشتری لذت ببرند. در میان روش‌های پیشرفته موجود، فمتو لیزیک (Femto-LASIK) و فمتو اسمایل (Femto SMILE) دو گزینه پرطرفدار و موثر هستند که هر کدام ویژگی‌ها و مزایای خاص خود را دارند. اما سوالی که در ذهن بسیاری از افراد پیش میآید این است که کدام روش بهتر است و کدام برای شرایط خاص آن‌ها مناسب‌تر خواهد بود؟ در این مقاله، به بررسی کامل این دو تکنیک می‌پردازیم تا به شما در درک تفاوت فمتو لیزیک و فمتو اسمایل و انتخاب آگاهانه کمک کنیم.
درک کلی از جراحی‌های لیزر چشم: از لیزیک تا اسمایل
عیوب انکساری چشم مانند نزدیک‌بینی، دوربینی و آستیگماتیسم، باعث می‌شوند نور به درستی روی شبکیه متمرکز نشود و در نتیجه، فرد دید تار داشته باشد. سالهاست که عینک و لنز تماسی راه حل‌های رایج برای این مشکلات بوده‌اند، اما با پیشرفت علم، جراحی اصلاح دید با لیزر پا به عرصه گذاشت. یکی از این جراحی‌ها لیزیک است که سالهاست به عنوان یکی از مطمئن‌ترین و موثرترین روش‌ها برای درمان مشکلات بینایی استفاده می‌شود. لیزیک توانسته میلیون‌ها نفر را از وابستگی به وسایل کمک بینایی رها کند. با این حال، روش‌های جدیدتری مانند فمتو اسمایل معرفی شدند که با رویکردهای نوین، تلاش در به حداقل رساندن تهاجم و عوارض جانبی را دارند. آشنایی با نحوه عملکرد هر یک از این روش‌ها، می‌تواند به افراد کمک کند تا بهترین و مناسب‌ترین گزینه را برای خودشان انتخاب کنند.
بیشتر بخوانید: جراحی عیوب انکساری | بهترین دکتر جراحی عیوب انکساری
جراحی فمتو لیزیک (Femto-LASIK):
لیزیک یکی از شناخته‌شده‌ترین و پرکاربردترین روش‌های جراحی اصلاح دید است. از اوایل دهه ۹۰ میلادی به طور گسترده‌ای مورد استفاده قرار گرفته است. این روش به دلیل سرعت بهبودی بالا و نتایج چشمگیر، محبوبیت زیادی کسب کرده است. در لیزیک، قرنیه چشم با دقت بالا و با استفاده از لیزر تغییر شکل داده می‌شود تا نور به درستی روی شبکیه متمرکز شود.
مراحل انجام فمتو لیزیک
جراحی لیزیک معمولاً در دو مرحله اصلی انجام می‌شود:
- ایجاد فلپ قرنیه: در گذشته، این کار با استفاده از میکروکراتوم (تیغه مکانیکی) انجام می‌شد، اما امروزه در روش فمتو-لیزیک، یک لیزر فمتوثانیه لایه بسیار نازکی از بافت قرنیه را به نام فلپ ایجاد می‌کند. این فلپ به صورت لولایی از یک طرف متصل باقی می‌ماند.
- تغییر شکل قرنیه با لیزر اگزایمر: پس از کنار زدن فلپ، لیزر اگزایمر به طور دقیق بافت زیرین قرنیه را تراش می‌دهد تا انحنای آن را اصلاح کند. این مرحله بسته به نوع و میزان عیب انکساری بیمار، زمان متفاوتی دارد.
- بازگرداندن فلپ: در نهایت، فلپ قرنیه به جای اولیه خود بازگردانده می‌شود. این فلپ بدون نیاز به بخیه، به سرعت به قرنیه می‌چسبد و به عنوان یک پانسمان طبیعی عمل می‌کند.
مزایای عمل فمتو لیزیک
یکی از مزایای عمل لیزیک چشم بهبودی سریع بینایی است. بسیاری از بیماران بلافاصله پس از جراحی یا ظرف چند روز، بهبود قابل توجهی در بینایی خود تجربه می‌کنند. لیزیک سابقه طولانی و قابل اعتماد دارد. این روش بیش از سه دهه است انجام می‌شود و تحقیقات گسترده‌ای ایمنی و اثربخشی آن را تایید کرده‌اند. در روش لیزیک جراحی بدون درد و یا درد بسیار کم است. جراحی اغلب تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود و درد حین عمل حداقل است.
معایب و عوارض احتمالی لیزیک
یکی از شایع‌ترین عوارض موقت لیزیک، خشکی چشم است که ممکن است تا چند ماه پس از جراحی ادامه یابد. از معایب دیگر این روش می‌توان به عوارض مربوط به فلپ اشاره کرد که بسیار نادر است، اما احتمال جابجایی فلپ یا رشد سلولی زیر آن وجود دارد. هاله نور و خیرگی ممکن است برای برخی از بیماران ایجاد شود. فرد ممکن است در شب، هاله‌های نورانی اطراف منابع نور یا خیرگی را تجربه کند که اغلب موقتی است. از دیگر معایب لیزیک می توان به کاهش استحکام قرنیه اشاره کرد. ایجاد فلپ می‌تواند به میزان کمی از استحکام بیومکانیکی قرنیه بکاهد.
بیشتر بخوانید: خشکی چشم | بهترین دکتر بیماری خشکی چشم
جراحی فمتو اسمایل (Femto SMILE):
فمتو اسمایل (Small Incision Lenticule Extraction)، یک روش نسبتاً جدیدتر در جراحی عیوب انکساری چشم است که با رویکردی کمتر تهاجمی، بسیاری از مزایای لیزیک را ارائه می‌دهد و برخی از محدودیت‌های آن را برطرف می‌کند. این روش برای اصلاح نزدیک‌بینی و آستیگماتیسم در بیماران طراحی شده است.
مراحل جراحی اسمایل
برخلاف لیزیک، در اسمایل نیازی به ایجاد فلپ کامل نیست:
- برش لنتی‌کولار با لیزر فمتوسکند: در این روش، لیزر فمتوسکند یک بافت عدسی‌شکل (لنتی‌کول) را در داخل قرنیه ایجاد می‌کند. این لنتی‌کول دقیقاً به اندازه‌ای شکل می‌گیرد که عیب انکساری فرد را اصلاح کند.
- برش کوچک: سپس، پزشک یک برش بسیار کوچک (حدود ۲ تا ۴ میلی‌متر) در سطح قرنیه ایجاد می‌کند.
- استخراج لنتی‌کول: از طریق همین برش کوچک، لنتی‌کول ایجاد شده با لیزر، با دقت از داخل قرنیه خارج می‌شود. با برداشتن این قطعه از بافت، شکل قرنیه تغییر کرده و دید اصلاح می‌شود.
مزایای فمتو اسمایل
یکی از مزایای فمتو اسمایل، کمتر تهاجمی (بدون فلپ) بودن آن است. عدم ایجاد فلپ کامل قرنیه، خطر عوارض مرتبط با فلپ را از بین می‌برد و استحکام بیومکانیکی قرنیه را بیشتر حفظ می‌کند. در روش فمتو اسمایل خشکی چشم کمتر است زیرا در این روش برش کوچکتر صورت می‌گیرد و اعصاب قرنیه بیشتر حفظ می‌شود، بنابراین احتمال و شدت خشکی چشم پس از عمل در اسمایل به طور قابل توجهی کمتر است. در فمتو اسمایل ریکاوری عصبی سریع‌تر صورت می‌گیرد. اعصاب قرنیه که مسئول حس و تولید اشک هستند، سریع‌تر ترمیم می‌شوند. این روش بسیار مناسب برای سبک زندگی فعال است. به دلیل اینکه استحکام قرنیه بیشتر حفظ می‌شود، اسمایل گزینه مناسب‌تری برای ورزشکاران یا افرادی است که در معرض ضربه به چشم هستند.
معایب و محدودیت‌های فمتو اسمایل
Femto SMILE محدودیت در محدوده اصلاح وجود دارد. در حال حاضر، اسمایل عمدتاً برای اصلاح نزدیک‌بینی و آستیگماتیسم صورت می‌گیرد و برای دوربینی کاربرد ندارد. فمتو اسمایل جراح باید مهارت و تجربه خاصی داشته باشد بنابراین باید بهترین دکتر عمل اسمایل چشم انتخاب شود تا مشکلی برای بیمار ایجاد نشود. این روش دید اولیه کمی کندتر بهبود می‌یابد. در برخی موارد، بهبودی دید در ساعات اولیه پس از عمل ممکن است کمی کندتر از عمل لیزیک باشد، اگرچه دید نهایی معمولاً یکسان است. یکی دیگر از معایب فمتو اسمایل، امکان ریتریتمان محدودتر است. درصورت نیاز به عمل مجدد (رتریتمان)، ممکن است گزینه‌های کمتری نسبت به لیزیک وجود داشته باشد.
تفاوت‌های کلیدی: مقایسه فمتو اسمایل و لیزیک
برای درک بهتر تفاوت لیزر چشم در روش‌های فمتو اسمایل و لیزیک، جدول زیر مقایسه‌ای کامل ارائه می‌دهد:
| معیار | لیزیک (LASIK) | فمتو اسمایل (Femto SMILE) |
| روش جراحی | ایجاد فلپ (برش بزرگتر)، تبخیر با لیزر اگزایمر از بستر قرنیه | برش لنتی‌کولار با لیزر فمتوثانیه، استخراج لنتی‌کول از طریق برش کوچک (۲-۴ میلی‌متر) |
| نوع لیزر | لیزر فمتوسکند (برای فلپ) و لیزر اگزایمر (برای تغییر شکل) | فقط لیزر فمتوثانیه |
| میزان تهاجم | بیشتر (برش فلپ تقریباً ۲۰ میلی‌متر) | کمتر (برش بسیار کوچک ۲-۴ میلی‌متر) |
| عوارض خشکی چشم | احتمال بیشتر و شدت بالاتر در کوتاه مدت و میان مدت | احتمال کمتر و شدت پایین‌تر |
| عوارض مربوط به فلپ | ممکن است (مانند جابجایی فلپ، رشد سلول زیر فلپ) | ندارد (به دلیل عدم ایجاد فلپ) |
| زمان بهبودی دید | بسیار سریع (معمولاً در عرض چند ساعت تا یک روز) | کمی کندتر در ساعات اولیه، اما دید نهایی مشابه |
| محدوده اصلاح | نزدیک‌بینی، دوربینی، آستیگماتیسم | عمدتاً نزدیک‌بینی و آستیگماتیسم |
| ثبات قرنیه | خوب (تا حدودی تحت تأثیر ایجاد فلپ) | عالی (به دلیل حفظ بیشتر بافت و ساختار قرنیه) |
| بازگشت به فعالیت | سریع (اما با احتیاط در فعالیت‌های فیزیکی سنگین) | سریع (با محدودیت‌های کمتر برای فعالیت‌های فیزیکی) |
انتخاب بهترین روش: فمتو اسمایل یا لیزیک؟
پس از بررسی دقیق تفاوت فمتو اسمایل و فمتو لیزیک، به این نتیجه می‌رسیم که هیچ روشی به طور قطع برتری مطلق ندارد و انتخاب بهترین روش کاملا بستگی به شرایط فردی، نیازها و توصیه‌های چشم‌پزشک دارد. در شرایطی که ضخامت قرنیه کم باشد و یا نگرانی از عوارض فلپ داشته باشید Femto SMILE می‌تواند گزینه خوبی برای شما باشد. اما اگر مشکل دوربینی دارید یا می‌خواهید هرچه سریع‌تر بهبود یابید لیزیک می‌تواند گزینه مناسب‌تری برایتان باشد. هر دو روش ایمن و موثر هستند و درصد موفقیت بالایی دارند اما نکته‌ی مهم در انتخاب جراح و انجام معاینات دقیق پیش از جراحی است تا بهترین نتیجه ممکن حاصل شود. همچنین سبک زندگی و انتظارات شما نیز در انتخاب نوع جراحی نقش بسیار مهمی دارند.
نتیجه گیری:
هر دو روش فمتو اسمایل و لیزیک چشم، جراحی های مطمئن و موثری برای اصلاح عیوب انکساری هستند که هر کدام دارای مزایا و معایب و محدودیت‌هایی است. انتخاب بهترین روش بستگی به شرایط فردی بیمار، ضخامت و ساختار قرنیه، نوع عیب انکساری و سبک زندگی دارد. در روش فمتو اسمایل برش کوچکتر و استحکام قرنیه بیشتر حفظ می‌شود این گزینه کمتر تهاجمی و مناسب برای کسانی است که خواستار کاهش عوارض ناشی از فلپ هستند. Femto LASIK بهبودی سریع‌تر و دامنه اصلاح وسیع‌تر است و انتخاب رایج‌تری برای بسیاری از افراد می‌باشد. در نهایت مشاوره با چشم‌پزشک متخصص و انتخاب جراحی با تجربه و حاذق، کلید رسیدن به بهترین نتیجه و بینایی مطلوب و ماندگار است.
سوالات متداول
- آیا فمتو اسمایل برای همه افراد مناسب است؟
خیر، این روش بیشتر برای نزدیک‌بینی و آستیگماتیسم مناسب است و برای دوربینی کاربرد ندارد.
- پس از عمل لیزیک چقدر طول می‌کشد تا بینایی بهبود یابد؟
معمولاً در چند ساعت تا یک روز بینایی بهبود قابل توجهی دارد.
- آیا خشکی چشم بعد از فمتو اسمایل کمتر از لیزیک است؟
بله، چون در فمتو اسمایل برش کوچکتر است و اعصاب قرنیه کمتر آسیب می‌بینند.
- آیا امکان انجام مجدد جراحی (رتریتمان) در فمتو اسمایل وجود دارد؟
این امکان محدودتر است. بستگی به شرایط بیمار و نظر پزشک دارد و ممکن است انجام شود.
- آیا جراحی فمتو اسمایل دردناک‌تر از لیزیک است؟
هر دو روش معمولاً بدون درد یا با درد بسیار کم انجام می‌شوند و بی‌حسی موضعی کافی است.
