خشکی چشم چیست؟
خشکی چشم یکی از بیماری‌های شایع چشمی است. در این مقاله می‌خواهیم بدانیم عوارض درمان نکردن خشکی چشم چیست و چگونه می توانیم از خشکی چشم پیشگیری کنیم؟
حشکی چشم در افراد مختلف ممکن است به صورت خفیف، متوسط و یا شدید بروز کند. منظور از این بیماری کاهش میزان اشک و یا بهم خوردن کیفیت لایه‌ی اشکی و یا هر دو می‌باشد.
درجات خفیف خشکی چشم ممکن است در برخی افراد کاملاً بی‌علامت باشد اما درجات متوسط و شدید آن با علائمی مانند تاری دید به‌صورت متغیر، سوزش، قرمزی، خارش، احساس جسم خارجی در چشم و حساسیت چشم در مواجهه با گرد و خاک و باد و در بعضی مواقع حساسیت شدید به نور همراه است. در مواقعی که خشکی چشم بسیار شدید باشد، قرنیه‌ی فرد دچار عارضه و زخم می‌شود و این زخم ممکن است باعث تاری دید دائمی در فرد شود.
سطح قرنیه‌ی چشم به صورت دائم توسط یک لایه‌ی بسیار نازک از اشک پوشانده می‌شود. این لایه‌ی اشکی نه تنها باعث حفظ سلامتی و جلوگیری از ورود عفونت به چشم می‌شود، به علت ایجاد یک سطح صاف و صیقلی در قرنیه، سبب شفافیت در بینایی نیز می‌شود. این لایه‌ی اشکی به صورت مداوم در چشم ترشح می‌شود و سطح چشم را مرطوب نگه می‌دارد و سپس از مجاری خروجی که در لبه‌های پلک وجود دارند خارج می‌شود.
مهمترین دلیل ایجاد خشکی چشم
خشکی چشم که با نام Dry eye syndrome نیز شناخته می‌شود مشکل شایعی است که سالانه افراد زیادی را درگیر می‌کند. در گذشته شیوع این مشکل بیشتر در افراد مسن و به دلیل وجود بیماری‌هایی همچون فشارخون و دیابت رخ می‌داد. اما امروزه بدلیل استفاده‌ی مداوم از کامپیوتر و موبایل و خیرگی طولانی مدت به صفحات آن‌ها، این عارضه در سنین مختلف در حال گسترش بوده و افراد مختلف با آن درگیر هستند. این بیماری در خانم‌ها نسبت به آقایان شیوع بیشتری داشته و همچنین در مناطقی که سوء تغذیه باعث کمبود ویتأمین A می‌شود، بیشتر دیده می‌شود.
خشکی چشم نتیجه نبود اشک کافی است. علت کافی نبودن اشک یا عدم تولید آن به میزان کافی است و یا به دلیل تبخیر سریع و غیرطبیعی اشک است. تبخیر سریع و غیر طبیعی اشک بدلیل اختلال در غدد چربی لبه‌های پلک ایجاد می‌شود که لایه جر اشک طبیعی نیست.
از دلایل تولید ناکافی اشکی یا تبخیر سریع آن می‌توان به افزایش سن، جراحی چشم با لیزر و استفاده از لنز‌های تماسی، اختلالات هورمونی، یائسگی، ابتلا به بیماری‌هایی مانند (دیابت-لوپوس-شوگرن-اختلالات تیروئیدی-پارکینسون-روماتوئید آرتریت و اسکلرودرما)، کمبود ویتأمین آ و دی، چرخش پلک‌ها به درون یا بیرون(انتروپیون و اکتروپیون)، استفاده از دارو‌هایی مانند ضد افسردگی و آنتی هیستأمین‌ها اشاره کرد.
همچنین قرار گرفتن در معرض باد، دود و یا هوای خشک، کم پلک زدن در هنگام تمرکز بر روی کار‌ها و نگاه به صفحات موبایل و تبلت به مدت طولانی می‌تواند باعث تشدید یا ایجاد خشکی چشم شود.
در صورتی که بیمار هرگونه از علائم ذکر شده در این مقاله را مشاهده کرد باید هرچه سریعتر برای رسیدگی و درمان به چشم پزشک مراجعه کند. زیرا عدم درمان مناسب و به موقع این عارضه اثرات جبران ناپذیری دارد.
عوارض درمان نکردن خشکی چشم
از جمله عوارض درمان نکردن خشکی چشم بخصوص موارد شدید به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:
- احساس درد و جسم خارجی به صورت مداوم که باعث قرمزی و التهاب نیز می‌شود.
- احتمال بالا رفتن خطر عفونت در چشم‌ها
- آسیب دیدگی سطح چشم و خراش و زخم قرنیه که منجر به بروز مشکلات بینایی شده و تاری دید ایجاد خواهد کرد.
- کاهش کیفیت زندگی که به دلیل درد و مشکلات بوجود آمده، افراد در انجام کار‌های روزمره‌ی خود دچار مشکل می‌شوند.
جهت درمان خشکی چشم می‌توان از چندین راهکار استفاده کرد. در مرحله اول باید علت بروز این عارضه بررسی و پیدا شود و تا حد امکان در جهت رفع علت تلاش کنیم. به‌عنوان مثال اگر مصرف دارویی سبب بروز خشکی چشم شده است، در صورت امکان دارو حذف و یا با دارویی دیگر جایگزین شود.
استفاده از دارو‌ها می‌تواند کمک‌کننده باشد. این دارو‌ها شامل دارو‌های کاهش التهاب پلک، قطر‌های چشمی برای کنترل التهاب قرنیه، قطره‌های اشک مصنوعی، دارو‌های محرک اشک، قطره‌های چشمی که از خون خود بیمار ساخته می‌شود و اسپری بینی برای تولید اشک، می‌باشد.
سایر اقداماتی که ممکن است برای درمان خشکی چشم توصیه شوند و مؤثر باشند عبارتند از:
- بستن مجاری اشک با استفاده از پانکتوم پلاک یا سوزاندن با کوتر
- استفاده از لنز‌های تماسی خاص
- استفاده از کمپرس گرم برای باز کردن غدد چربی
- استفاده از نوردرمانی (IPL) و ماساژ پلک
نحوه پیشگیری از Dry eye syndrome
به جهت پیشگیری از خشکی چشم می‌توان موارد زیر را رعایت کرد:
- نوشیدن آب فراوان برای جلوگیری از کم آبی بدن
- استفاده از عینک آفتابی در معرض نور خورشید
- دوری از محیط پر گرد و غبار
- کاهش مصرف سیگار
- پلک زدن مداوم در هنگام استفاده از موبایل، تبلت و استراحت به چشم‌ها در هنگام خیره شدن طولانی مدت به صفحات کامپیوتر
- انجام ورزش به صورت مداوم
در آخر لازم به ذکر است که خشکی چشم بسیار آزار دهنده و طاقت‌فرسا بوده و روی توانایی شما برای کار، معاشرت و لذت بردن از زندگی تأثیر می‌گذارد. به همین دلیل در زمان مواجهه با این بیماری با پزشک مشورت کرده و تحت درمان قرار بگیرید.